Thông tin chung

• Bệnh nhiễm trùng nhiễm độc do vi khuẩn Gram dương Clostridium tetani. Vi trùng tiết ra độc tố tetanospasmin
• Bệnh diễn tiến khó lường trước được, điều trị phức tạp, tử vong còn cao
• Bệnh hay gặp ở vùng đông dân cư, khí hậu nóng ẩm

Đường lây truyền

Ngõ vào:

• Vết thương da niêm do tai nạn giao thông, tai nạn lao động, vết bỏng, tiêm chích không vô trùng
• Vết thương da niêm trường diễn: chàm, loét da, ung thư da, viêm tai giữa, lỗ dò viêm xương
• Vết thương phẫu thuật sản phụ khoa, phẫu thuật đại trang
• Phá thai, đỡ đẻ không vô trùng

Lâm sàng

• Thời kì ủ bệnh: trung bình 7-14 ngày, ngắn nhất là 48-72 giờ. Thời kì này càng ngắn thì bệnh càng nặng
• Thời kì khởi phát: từ khi cứng hàm cho đến khi có cơn giật và/hoặc cơn co thắt hầu họng thanh quản đầu tiên, trung bình từ 2-5 ngày
• Thời kì toàn phát: 10-14 ngày: xuất hiện bệnh cảnh lâm sàng đầy đủ của uốn ván
• Thời kì hồi phục: trung bình từ 3-4 tuần, có thể cứng cơ kéo dài trong nhiều tháng sau

Các thể lâm sàng:

Uốn ván toàn thân: là thể bệnh thường gặp nhất. Bệnh khởi phát với mệt mỏi, nhức đầu, mỏi hàm, nhai nói khó, nuốt vướng, uống sặc. Dần dần hàm cứng không há lớn được. Giai đoạn toàn phát của uốn ván điển hình gồm:

• Đau liên tục, xuất hiện và lan tràn theo một trình tự nhất định, bắt đầu từ cơ nhai lan đến cơ mặt, rồi đến cơ gáy, ku7ng, bụng và cuối cùng là cơ chi trên
• Bệnh nhân co giật cứng toàn thân tự nhiên hoặc do kích động bởi tiếng động, va chạm…
• Khó nuốt, khó nói, khó thở do co thắt hầu họng, tăng tiết đàm nhớt, tắc nghẽn đường hô hấp, đại tiểu tiện khó

Uốn ván cục bộ:

• Co cứng cơ khu trú ở vị trí tương ứng với nơi xâm nhập của vi khuẩn uốn ván

Uốn ván thể đầu:

• Ngõ vào là vết thương khu vực đầu. Mặt, cổ, tai… Thời gian ủ bệnh thường ngắn
• Có hai loại biểu hiện:
• Thể không liệt: khởi đầu với triệu chứng co thắt hầu họng làm bệnh nhân khó nuốt và uống sặc.
• Thể liệt: thường gặp hơn thể không liệt:
• Liệt mặt ngoại biên: thường gặp nhất, liệt cùng bên với vết thương
• Liệt dây thần kinh số III, IV, VI hiếm gặp hơn

Uốn ván rốn:

• Thời gian ủ bệnh 3-5 ngày. Trẻ bỏ bú, nhắm mắt, khóc nhỏ rồi không khóc, bụng cứng, bàn tay nắm chặt, chân co, sốt cao, giật nhiều, co thắt, tím tái

Biến chứng

Biến chứng hô hấp:

Điều trị:

Dự phòng